CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH QUAN TÂM NGƯỜI CAO TUỔI

     Ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp ảnh với các chiến sĩ cách mạng lão thành tham gia Phong trào Xô Viết-Nghệ Tĩnh 1930-1931, ngày 9/12/1961. (Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh)

     Người cao tuổi, người cao niên hay người già là cách gọi chung của chúng ta đối với người lớn tuổi. Ở Việt Nam đã có Luật Người cao tuổi được Quốc hội khóa VII thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2010. Theo đó, thường những người có độ tuổi từ 60 trở lên thì được coi là người cao tuổi. Trên thế giới có ngày Quốc tế Người cao tuổi (IDOP) do Liên Hợp quốc đặt ra nhằm tuyên truyền, cổ động cho việc chăm sóc người cao tuổi trong các nước thành viên vào ngày 1/10 hàng năm. Như vậy, người cao tuổi là lớp người cần được phụng dưỡng, chăm sóc, động viên tinh thần và tôn trọng nguyện vọng chính đáng.

     Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành trọn cuộc đời mình cho cuộc đấu tranh dành độc lập cho dân tộc, tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Bản thân Người là một tấm gương người cao tuổi tiêu biểu, mẫu mực; là tấm gương sáng cho chúng ta học tập, noi theo.

     Trong 79 mùa xuân của mình, chỉ có mười năm cuối đời Chủ tịch Hồ Chí Minh mới nhắc đến tuổi bằng niềm vui và sự lạc quan cách mạng qua những vần thơ, những câu chuyện sinh động. Nhưng đối với người cao tuổi Việt Nam, Người lại luôn quan tâm, chăm lo, yêu thương từ rất sớm. Sau 30 năm bôn ba ở nước ngoài, năm 1941, Nguyễn Ái Quốc về nước để trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Người rất quan tâm đến các cụ phụ lão cả nước. Tháng 6/1941, Người viết thư gửi phụ lão, nêu rõ trách nhiệm của các cụ phụ lão bằng sự kính trọng và niềm tin của mình: “Trách nhiệm của các cụ phụ lão chúng ta đối với nhiệm vụ đất nước thậ là trọng đại. Đất nước hưng thịnh do phụ lão gây dựng. Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Đất nước bị mất phụ lão cứu. Đất nước suy sụp phụ lão phủ trì. Nước nhà hưng, suy, tồn, vong; phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề…” [1].

     Bởi vậy, dù bận trăm công nghìn việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn dành cho người cao tuổi những tình cảm đặc biệt. Người thường xuyên viết thư thăm hỏi, động viên hoặc có những cuộc gặp gỡ các tập thể, cá nhân người cao tuổi, lớp người mà theo Chủ tịch Hồ Chí Minh là: “của quý vô giá của dân tộc và nước nhà” [2]. Sự kính trọng người già của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn thể hiện trong mọi việc làm, hành động, việc làm, ứng xử với người cao tuổi.

     Ngay sau cách mạng Tháng Tám thành công, Nhà nước non trẻ vừa mới ra đời, cùng với những công việc phải làm ngay, Chủ tịch Hồ Chí Minh không quên viết thư gửi các vị phụ lão, ngày 21/9/1945, Người kêu gọi thành lập “Phụ lão cứu quốc” với mong muốn để lớp người cao niên trong xã hội phát huy được vai trò của mình, phát huy tinh thần đoàn kết, trước hết để làm gương cho con cháu và sau là hùn sức giữ gìn nên độc lập của nước nhà. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn trọng dụng những người cao tuổi tham gia góp công cùng đất nước. Người đã mời các cụ Huỳnh Thúc Kháng, Bùi Bằng Đoàn, Vũ Đình Tụng… là các bậc cao niên tài trí, đức độ tham gia các công việc của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng biểu dương, khen ngợi kịp thời các tấm gương người cao tuổi góp công chống giặc ngoại xâm. Năm 1947, Người gửi thư khen ba cụ phụ lão du kích ở Cao Bằng đã hăng hái xung phong cùng nhân dân đánh giặc bằng bốn câu thơ:

“Tuổi cao chí khí càng cao,

Múa gươm giết giặc ào ào gió thu.

Sẵn sàng tiêu diệt quân thù,

Tiếng thơm Việt Bắc ngàn thu lẫy lừng” [3].

     Năm 1948, Người gửi thư thăm hỏi cụ Tạ Quang Yên, gia đình có 8 người con, trong đó có 6 người tham gia kháng chiến nhưng 4 người đã hy sinh. Trong thư, Người viết: “Tôi trân trọng thay mặt Chính phủ gửi lời khen ngợi và tặng cụ mấy chữ:

“Một nhà trung hiếu

Muôn thuở thơm danh”.

     Nhân dịp này, tôi xin biếu cụ một cái áo mà đồng bào đã biếu tôi [4].

     Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn trân trọng, biết ơn những người cao tuổi đóng góp cho kháng chiến như cụ Phùng Lục, phụ lão cứu quốc ở Ứng Hòa, Hà Đông (nay là Hà Nội). Cụ thọ 80 tuổi nhưng không tổ chức tế lễ linh đình, cụ đã mang 500 đồng tiền mừng thọ giúp vào quỹ kháng chiến. Trong thư chúc mừng và cảm ơn cụ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Thưa cụ, Những vị Thượng thọ như cụ là của quý vô giá của dân tộc và nước nhà. Trong ngày chúc thọ, cụ lại miễn sự tế lễ linh đình, mà đem số tiền 500 đồng quyên vào Quỹ kháng chiến. Như thế là cụ đã nêu cái gương hăng hái kháng chiến và cái gương sửa đổi cổ tục thực hành đời sống mới cho toàn thể đồng bào noi theo. Cháu xin thay mặt Chính phủ cảm ơn cụ và trân trọng chúc cụ sống lâu và luôn luôn mạnh khẻ để kêu gọi các con cháu ra sức tham gia công việc kháng chiến và cứu quốc” [5].

     Năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh biểu dương, khen thưởng những tập thể người cao tuổi ở Nam Định có thành tích trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc:

“Càng già, càng dẻo lại càng dai,

Tinh thần gương mẫu chẳng nhường ai.

Đôn đốc con em làm nhiệm vụ,

Vuốt râu mừng xã hội tương lai” [6].

     Bên cạnh việc khẳng định và đánh giá cao vai trò của người cao tuổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho lớp người cao tuổi Việt Nam những tình cảm đặc biệt, sự động viên, cổ vũ kịp thời và trân trọng. Cứ mỗi khi nhận được tin tức về những việc làm có ý nghĩa, những thành tích trong kháng chiến và sản xuất của các cụ cao tuổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều có thư động viên, thăm hỏi, gửi lời chúc mừng, tặng huy hiệu, tặng lụa cho các cụ già. Người còn khuyến khích, động viên, nhắc nhở người cao tuổi phải tự học tập, nâng cao dân trí, phê phán quan niện tuổi giả thì tài hết, tuổi già nên ở yên, thái độ tự ti cho rằng mình lớn tuổi không còn khả năng tiến bộ nữa, không thể học hành và cống hiến nữa…

     Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định lớp người cao tuổi là lực lượng nòng cốt trong công cuộc cách mạng, là nhân tố tăng cường sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Vinh dự và tự hào về những đánh giá của Chủ tịch Hồ Chí Minh về người cao tuổi, thực hiện lời căn dặn của Người, các thế hệ người cao tuổi Việt Nam đã luôn phấn đấu trong đấu tranh cách mạng, trong xây dựng và phát triển đất nước, thực hiện tốt tinh thần đoàn kết, là tấm gương sáng cho các thế hệ con cháu noi theo

     Tiếp nối tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về người cao tuổi, hiện nay, Đảng và Nhà nước ta luôn có những chính sách quan tâm, động viên, chăm sóc những người cao tuổi Việt Nam. Bởi vậy, các cụ đã có cuộc sống đầy đủ, ấm no, giúp các cụ sống vui, sống khỏe, sống có ích, “tuổi cao gương sáng”; góp phần thực hiện tốt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

“Tuổi già nhưng chí không già,

Góp phần xây dựng nước nhà phồn vinh” [7].

 

Chú giải:

[1]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 3, tr.232 [2]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 5, tr.521 [3]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 5, tr.375 [4]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 5, tr.622 [5]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 5, tr.521 [6]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 12, tr.692 [7]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 13, tr.338

 

                                                                                    VƯƠNG NGA