THƯ BÁC HỒ GỬI CHO CÁC HỌC SINH NHÂN NGÀY KHAI TRƯỜNG ĐẦU TIÊN CỦA NƯỚC VIỆT NAM ĐỘC LẬP

       Tài liệu: “Thư gửi cho các học sinh” nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tháng 9/1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh).

        Sau khi nước nhà giành được độc lập, tháng 9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết “Thư gửi cho các học sinh” nhân ngày khai giảng năm học đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bức thư vừa thể hiện tình cảm, tâm huyết, niềm tin tưởng và hy vọng của Bác Hồ đối với học sinh, sinh viên cả nước, vừa nêu lên bản chất nền giáo dục của nước Việt Nam độc lập.

     Mở đầu bức thư, Bác đã tưởng tượng và vẽ nên bức tranh vui tươi, phấn khởi của học sinh trong ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, đồng thời bộc lộ tình cảm yêu thương của Bác dành cho các em học sinh: “Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tôi đã tưởng tượng thấy trước mắt cái cảnh nhộn nhịp, tưng bừng của ngày tựu trường ở khắp các nơi. Các em hết thảy đều vui vẻ vì sau mấy tháng giời nghỉ học, sau bao nhiêu cuộc chuyển biến khác thường, các em lại được gặp thầy, gặp bạn. Nhưng sung sướng hơn nữa từ giờ phút này trở đi, các em được nhận một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam” [1]. Bác khẳng định điều may mắn và vinh dự cho các em học sinh là: “được hấp thụ một nền giáo dục của một nước độc lập, một nền giáo dục nó sẽ đào tạo các em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em” [2]. Qua đó, Bác nhắc nhở các em phải biết phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, cố gắng vươn lên trong học tập “để đền bù lại công lao của người khác đã không tiếc thân và tiếc của để chiếm lại nền độc lập cho nước nhà” [3]. Bằng tình cảm ruột thịt, coi mình như người anh lớn luôn mong muốn cho các em những gì tốt đẹp nhất, Bác Hồ ân cần khuyên bảo, căn dặn và khích lệ học sinh phải cố gắng tu dưỡng đạo đức, chăm chỉ học hành: “Trong năm học tới đây, các em hãy cố gắng, siêng năng học tập, ngoan ngoãn, nghe thầy, yêu bạn” [4]. Đặc biệt, Bác đã đặt niềm tin và hy vọng rất lớn vào khả năng và vai trò to lớn của các em học sinh trong công cuộc kiến thiết nước nhà: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em” [5].

     “Thư gửi cho các học sinh” nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập là một tư liệu lịch sử, là di sản tinh thần vô giá không chỉ đối với ngành Giáo dục mà cho cả Đảng và Nhà nước ta; thể hiện tình cảm và tầm nhìn xa trông rộng, trí tuệ sáng suốt của Bác Hồ đối với sự nghiệp trồng người. Thực hiện lời dạy của Bác, 79 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, ngành Giáo dục nước ta đã đạt được nhiều thành tựu hết sức to lớn, góp phần giáo dục, đào tạo biết bao thế hệ học sinh trở thành những người công dân tốt, người lao động tốt, người chiến sĩ tốt, người cán bộ tốt của nước nhà; đưa đất nước ta từ hơn 90% người dân mù chữ năm 1945 thành một nước có nền giáo dục phát triển như hiện nay. Sự nghiệp giáo dục đã đóng góp xứng đáng vào công cuộc giải phóng đất nước trước đây cũng như xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước hiện nay.

       Trong thời đại hiện nay, thời đại công nghệ 4.0, 5.0, sức mạnh của trí tuệ, khoa học – công nghệ đóng vai trò quyết định. Các nước tiên tiến trên thế giới vốn đã có thế mạnh lại càng tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực này nhằm đảm bảo sự phát triển vượt trội và khả năng cạnh tranh cao. Để Việt Nam “trở nên tươi đẹp”, dân tộc Việt Nam “bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu” như Bác Hồ mong muốn đòi hỏi người Việt Nam phải có trí tuệ, khoa học công nghệ phát triển vượt bậc. Điều này chỉ thành hiện thực khi những chủ nhân  tương lai của đất nước là những người phải có trình độ học vấn cao, có khả năng ứng dụng khoa học – công nghệ vào đời sống, đủ năng lực hòa nhập với trình độ văn hóa của thế giới. Muốn vậy, đòi hỏi các thế hệ học sinh, sinh viên phải ra sức học tập, tu dưỡng, rèn luyện thật tốt. Khi lớn lên, học sinh sẽ trở thành những công dân có kiến thức, có trình độ cao, đủ năng lực xây dựng đất nước tiến kịp thời đại.

      Xây dựng một nền giáo dục mở, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý (học đi đôi với hành, nhà trường – gia đình – xã hội gắn bó chặt chẽ…); gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của toàn ngành Giáo dục và của toàn xã hội… Từ đó, con người Việt Nam sẽ có điều kiện phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân, sống đẹp và làm việc hiệu quả; góp phần bảo vệ, xây dựng và phát triển quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.

      Nhân ngày khai giảng năm học mới, cùng suy ngẫm những điều quý báu Bác Hồ căn dặn học sinh nhân ngày khai trường cách đây 79 năm (5/9/1945 – 5/9/2024), chúng ta càng thấm thía hơn quan điểm, tư tưởng của Bác Hồ về nền giáo dục chế độ mới, về niềm tin tưởng của Bác vào thế hệ trẻ – những chủ nhân tương lai của nước nhà. Bức thư của Bác Hồ với những lời lẽ thiết tha, xúc động, đã làm cho các thế hệ học sinh nhận thức rõ hơn về trách nhiệm học tập của mình đối với đất nước. Tuy Bác đã đi xa 55 năm nhưng học sinh Việt Nam mỗi năm cứ đến ngày khai trường thường ôn lại lời căn dặn quý báu của Bác để nhắc nhở nhau học tập tốt hơn, đáp lại lòng mòng mỏi của Người là làm cho non sông Việt Nam có thể sánh vai với các cường quốc năm châu, làm rạng rỡ, vẻ vang cho Tổ quốc Việt Nam.

 

Chú giải:

[1]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 4, tr.34 [2]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 4, tr.34 [3]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 4, tr.34 [4]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 4, tr.34 [5]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 4, tr.35

                                                                                       VƯƠNG NGA