THƯ TRUNG THU BÁC HỒ GỬI CÁC CHÁU THIẾU NHI, NĂM 1952

Tài liệu: “Thư Trung thu” Bác Hồ gửi các cháu thiếu nhi, năm 1952.

(Nguồn: Bảo tàng Hồ Chí Minh).

     Sinh thời, Bác Hồ luôn quan tâm chăm sóc thiếu niên, nhi đồng. Đó là tình cảm yêu thương đặc biệt Bác dành cho thiếu nhi được thể hiện qua các bức thư và những vần thơ Bác viết cho thiếu nhi. Nhân dịp Trung thu 2024, xin trân trọng giới thiệu Thư Trung thu Bác Hồ gửi các cháu thiếu nhi, năm 1952, đăng báo Nhân dân, số 75,  ngày 25-9-1952.

     Bức thư Bác viết:

      “Mỗi nǎm, đến Tết Trung Thu, Bác càng nhớ các cháu.

     Trung Thu trǎng trong gió mát là cảnh thái bình. Mục đích của Bác và Đoàn thể cùng Chính phủ là cốt xây dựng cho các cháu đời sống thái bình, tự do, sung sướng.

     Nhưng vì giặc Pháp, bọn can thiệp Mỹ và lũ Việt gian bù nhìn muốn bắt dân ta làm nô lệ cho chúng, chúng gây ra chiến tranh xâm lược, cho nên dân ta phải ra sức kháng chiến để giữ lấy độc lập, tự do.
Từ Thu trước đến Thu này, kháng chiến ta có nhiều thắng lợi, mà các cháu cũng tiến bộ nhiều.

     Các cháu đều biết yêu nước, ghét giặc, đều chǎm học, siêng làm. Các cháu đều biết đoàn kết, thương yêu cha mẹ, giúp đỡ bộ đội và thương binh, giúp tǎng gia sản xuất và tiết kiệm.

     Có nhiều cháu đã được khen thưởng, có cháu đã thành chiến sĩ thi đua toàn quốc.

     Các cháu ở trong vùng tạm bị chiếm rất gan góc. Nhiều cháu đã hy sinh oanh liệt, để giữ bí mật, để giúp đỡ cán bộ và bộ đội.
Nói tóm lại, các cháu rất ngoan, Bác rất vui lòng.

     Chắc các cháu có nghe nói: không những đồng bào trong nước mà các ông, các bà, các cô, các chú trong phe dân chủ thế giới, nhất là ở các nước bạn như Liên Xô, Trung Quốc, Triều Tiên và các nước dân chủ nhân dân Đông Âu, đều nhớ đến các cháu. Cho nên đã lập ra Uỷ ban quốc tế bảo vệ thiếu nhi và định ngày 1-6 là ngày Tết Quốc tế của tất cả nhi đồng ở các nước.

     Như thế là các cháu nhi đồng Việt Nam và Trung Quốc, có hai Tết: Tết mồng 1 tháng 6 và Tết Trung Thu. Càng được sǎn sóc, các cháu càng phải cố gắng ngoan hơn nữa.

     Các cháu gửi thư cho Bác nhiều lắm. Bác rất vui. Nhưng vì Bác bận quá, không trả lời riêng cho từng cháu được. Nhân dịp Tết Trung Thu, Bác gửi các cháu thư này:

Ai yêu các nhi đồng
Bằng Bác Hồ Chí Minh?
Tính các cháu ngoan ngoãn,
Mặt các cháu xinh xinh,
Mong các cháu cố gắng
Thi đua học và hành.
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ,
Tùy theo sức của mình:
Để tham gia kháng chiến,
Để gìn giữ hòa bình.
Các cháu hãy xứng đáng:
Cháu Bác Hồ Chí Minh! [1]

     Trung thu 1952 là năm đất nước đang bước vào thời kỳ kháng chiến cam go. Chủ tịch Hồ Chí Minh tỏ niềm thương nhớ thiếu nhi ở mọi vùng đất nước: “Mỗi nǎm, đến Tết Trung Thu, Bác càng nhớ các cháu”. Lời lẽ trong thư Bác viết ẩn chứa nỗi buồn lo cho các cháu. Rồi Bác biểu dương tinh thần tiến bộ của thiếu nhi: “Các cháu đều biết yêu nước, ghét giặc, đều chǎm học, siêng làm. Các cháu đều biết đoàn kết, thương yêu cha mẹ, giúp đỡ bộ đội và thương binh, giúp tǎng gia sản xuất và tiết kiệm”. Đặc biệt, Bác tỏ lòng thương xót khi thấy tinh thần chiến đấu hi sinh dũng cảm của các cháu ở vùng tạm chiếm: “Các cháu ở trong vùng tạm bị chiếm rất gan góc. Nhiều cháu đã hy sinh oanh liệt, để giữ bí mật, để giúp đỡ cán bộ và bộ đội”. Bác nhấn mạnh tinh thần Quốc tế để các cháu hiểu rõ và cùng nhau giữ gìn hòa bình, dân chủ: “Không những đồng bào trong nước mà các ông, các bà, các cô, các chú trong phe dân chủ thế giới, nhất là ở các nước bạn như Liên Xô, Trung Quốc, Triều Tiên và các nước dân chủ nhân dân Đông Âu, đều nhớ đến các cháu. Cho nên đã lập ra Ủy ban quốc tế bảo vệ thiếu nhi và định ngày 1-6 là ngày Tết Quốc tế của tất cả nhi đồng ở các nước”. Bác nhắc nhở: “Các cháu càng phải cố gắng ngoan hơn nữa”.

     Cuối thư, Bác có bài thơ, khẳng định tình yêu thương vô bờ bến của Bác dành cho các cháu thiếu niên, nhi đồng:

“Ai yêu các nhi đồng,

Bằng Bác Hồ Chí Minh…”

     Bác gửi cho các em thiếu nhi những câu thơ nhắn nhủ, dạy bảo thật ân cần:

 “Mong các cháu cố gắng

Thi đua học và hành

Tuổi nhỏ làm việc nhỏ

Tùy theo sức của mình…

 Các cháu hãy xứng đáng

Cháu Bác Hồ Chí Minh”!

     Không chỉ yêu thương thiếu niên, nhi đồng, Bác Hồ còn khẳng định trách nhiệm chăm sóc giáo dục các em không phải của riêng ngành nào, tổ chức nào mà là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân: “Thiếu niên, nhi đồng là người chủ tương lai của nước nhà. Vì vậy, chăm sóc và giáo dục tốt các cháu là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân. Công tác đó phải làm kiêm trì, bền bỉ… Vì tương lai của con em ta, dân tộc ta, mọi người, mọi ngành phải có quyết tâm chăm sóc và giáo dục các cháu bé cho tốt” [2].

     Tình yêu thương bao la của Bác Hồ dành cho thiếu niên, nhi đồng không chỉ là khi Bác đang còn khỏe, còn minh mẫn, mà ngay cả trước khi đi xa, về với thế giới người hiền, Bác Hồ vẫn dành sự quan tâm đến thế hệ mầm non của nước nhà. Trong Di chúc để lại cho muôn đời sau, Bác vẫn căn dặn toàn Đảng, toàn dân cần nâng cao trách nhiệm chăm sóc và giáo dục thiếu niên, nhi đồng. Người khẳng định: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết” [3]. Cuối bản Di chúc, Bác viết: “Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho… các cháu thanh niên và nhi đồng” [4]. Tình yêu thương của Bác Hồ đối với thế hệ trẻ, đối với thiếu niên, nhi đồng đã, đang và sẽ luôn là động lực, là hành trang chắp cánh ước mơ cho bao thế hệ trẻ bước vào đời, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam đàng hoàng hơn, giàu đẹp hơn.

     Ngày nay, thiếu niên, nhi đồng nước ta được Đảng, nhà nước, các đoàn thể và toàn xã hội quan tâm bảo vệ, chăm sóc và giáo dục. Điều này được thể hiện qua các văn bản pháp luật, các chủ trương, chính sách, nghị quyết của Đảng và chương trình, kế hoạch hoạt động của chính quyền, mặt trận, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương. Đây là cơ hội lớn để trẻ em được cả xã hội tập trung quan tâm, bồi dưỡng và vun đắp như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

     Bác Hồ đã đi xa nhưng tình cảm của Bác Hồ luôn in sâu trong trái tim các cháu thiếu niên, nhi đồng Việt Nam. Mỗi năm, dịp Tết Trung thu đến, các em lại hân hoan, háo hức đón Tết Trung thu, đọc thơ Bác. Dưới ánh trăng rằm, các em vui múa lân, rước đèn ông sao và cùng hát vang bài ca: “Ai yêu các nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh; Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên, nhi đồng”. Lời bài hát được nhạc sĩ Phạm Tuyên phổ nhạc từ bài thơ Trung thu năm 1952 của Bác Hồ luôn ngân vang và trào dâng niềm xúc động sâu sắc đối với thiếu niên, nhi đồng Việt Nam mỗi dịp Tết Trung thu về.

 

Chú giải:

[1]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 7, tr.498-499. [2]. Hồ Chí Minh: Toàn tập,  Sđd, tập 15, tr.579. [3]. Hồ Chí Minh: Toàn tập,  Sđd, tập 15, tr.612. [4]. Hồ Chí Minh: Toàn tập,  Sđd, tập 15, tr.613.

VƯƠNG NGA