Thanh niên, học sinh, sinh viên chính là tương lai của đất nước, là lực lượng nòng cốt để xây dựng đất nước giàu mạnh, phát triển. Chính vì thế mà lúc sinh thời, Bác Hồ hết sức quan tâm tới lực lượng “rường cột” này của nước nhà.
Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời. Trong thư gửi cho học sinh nhân ngày khai trường mùa Thu năm 1945, Bác Hồ đã dạy: "Từ giờ phút này trở đi, các cháu được hưởng một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam … Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai các cường quốc năm châu hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu".
Trong Thư gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc nhân dịp Tết Nguyên đán năm 1946, Người viết: "Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội". Bác đánh giá cao vai trò của thanh niên, học sinh, sinh viên với tư cách là một lực lượng hăng hái trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc: "Thanh niên sẽ làm chủ nước nhà. Phải học tập mãi, tiến bộ mãi, mới thật là thanh niên" và "Thanh niên ta rất hăng hái. Ta biết hợp lòng hăng hái đó lại và dìu dắt đúng đắn thì thanh niên sẽ thành một lực lượng rất mạnh mẽ".
Ngày Quốc khánh mùng 2 tháng 9 năm 1969 cũng là ngày toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và thanh niên, học sinh, sinh viên cả nước ta chịu một tổn thất lớn lao, không thể bù đắp: Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam đã qua đời. Vĩnh biệt chúng ta, Bác Hồ đã để lại cho thanh niên, học sinh, sinh viên Việt Nam "muôn vàn tình thân yêu". Người đánh giá: "Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ" và căn dặn: "Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết".
Khu di tích Kim Liên là nơi lưu giữ những tài liệu, hiện vật thể hiện đậm nét cuộc sống bình dị mà sâu lắng tuổi niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người thân trong gia đình của người tại quê hương; là những bài học chân thực sâu sắc về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí, công, vô, tư qua sự quan tâm sâu sắc, lời chỉ bảo ân cần của Bác Hồ trong hai lần Người về thăm quê; là trường học thực tiễn sinh động tuyên truyền, giáo dục về truyền thống văn hóa, yêu nước của quê hương và tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với vị trí, chức năng, ưu thế của mình, Khu di tích Kim Liên đã không ngừng đổi mới và đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền như thuyết minh giới thiệu trực tiếp cho khách tham quan; tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng; xuất bản sách, ảnh; nói chuyện về Bác Hồ tại địa phương, cơ quan, đơn vị, trường học; phối hợp tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm khoa học, sinh hoạt chính trị, truyền thống, tổng kết cuộc vận động học tập làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác Hồ. Tổ chức các cuộc triển lãm chuyên đề như: Hồ Chí Minh với học tập suốt đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh với biển đảo Việt Nam…)
Về thăm Khu di tích Kim Liên chúng ta thấy những giá trị nổi bật và ưu thế đặc biệt của Khu di tích cũng như những đóng góp của Khu di tích trong việc tuyên truyền tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong những năm qua; trên cơ sở đó chúng tôi đã đúc rút thành những kinh nghiệm từ thực tiễn nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng tuyên truyền tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho các đối tượng khách tham quan nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng. Trong khuôn khổ của bài tham luận này, tôi xin được trao đổi một số kinh nghiệm của Khu di tích Kim Liên trong công tác đón tiếp thuyết minh tại điểm nhằm đem lại hiệu quả cao với đối tượng học sinh, sinh viên.
Thứ nhất: Để thực hiện tốt công việc đó, Khu di tích Kim Liên đã xây dựng các chuyên đề riêng trong việc đón tiếp học sinh, sinh viên khi về tham quan học tập thực tế tại quê Bác và cho các trường khi họ có yêu cầu đến nói chuyện; Bồi dưỡng, tập huấn cho các cán bộ làm công tác tuyên truyền hướng dẫn để cho Học sinh, Sinh viên hiểu rõ hơn về tư tưởng, đạo đức, nhân cách cao đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Các chuyên đề: Tư tưởng Hồ Chí Minh về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau ; Tư tưởng Hồ Chí minh về đạo đức cách mạng; tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người, Bác Hồ với việc rèn luyện thể chất cho HSSV; Bác Hồ với việc giáo dục đạo đức cho thiếu niên nhi đồng; Phong cách sống và phương pháp giáo dục của thầy giáo Nguyễn Tất Thành tại trường Dục Thanh – Phan Thiết; Về lời căn dặn của Bác Hồ “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt học tốt”; Những lời dạy của Bác Hồ đối với vấn đề Đức và Tài đối với Học sinh, Sinh viên…vv) để lồng ghép nội dung tuyên truyền tại điểm cho phù hợp, sinh động cho học sinh, sinh viên khi họ đến tham quan, học tập tại Khu di tích. Vai trò của cán bộ thuyết minh viên (hướng dẫn tại điểm) là rất quan trọng. Để buổi tham quan tại Khu di tích đạt chất lượng, hiệu quả cao, ngoài yêu cầu cao về trình độ hiểu biết, khả năng thuyết trình, đòi hỏi người thuyết minh còn phải có thái độ phục vụ tận tình chu đáo, kỹ năng thu hút sự tập trung chú ý của người nghe, có khả năng bao quát mọi thành viên trong đoàn. Trong quá trình thuyết minh, cán bộ thuyết minh có thể đưa ra những câu hỏi, những gợi ý theo chủ đề để người nghe tập trung chú ý, qua đó để củng cố thêm tri thức đã được trang bị.
Thứ hai: Khu di tích Kim Liên luôn chăm lo, quan tâm đào tạo một đội ngũ thuyết minh có phong cách “lễ tân chuyên nghiệp” những nội dung giới thiệu được người thuyết minh thể hiện qua giọng nói dịu dàng, truyền cảm về cuộc đời của Bác và những người thân trong gia đình. Chất giọng Nghệ đặc trưng càng làm cho những chuyện kể trở nên sâu lắng hơn.. Ngoài ra người thuyết minh cần có kiến thức sâu về Bác Hồ, về các vùng miền, về tín ngưỡng tôn giáo để khi thuyết minh có thể vận dụng được những kiến thức đó bổ trợ làm phong phú thêm, cách thuyết minh cần chân thực, mộc mạc và tùy theo đặc điểm của từng đối tượng, độ tuổi mà lồng vào những câu chuyện về tình cảm của Bác đối với Học sinh, Sinh viên…. Đó chính là những câu chuyện để cho đối tượng hiểu và cảm nhận sâu sắc hơn về tư tưởng, đạo đức, nhân cách của Bác.
Thứ ba: Tổng kết công tác đón tiếp khách năm 2016 Khu di tích Kim Liên đã đón 44.492 đoàn khách với 1.442.899 lượt người, trong đó có 638 đoàn với 32.360 lượt học sinh các cấp và sinh viên, học viên các trường đại học, cao đẳng và học viện. Từ thực tiễn cho thấy, hoạt động tổ chức tham quan thực tế Khu di tích Kim Liên đóng một vai trò đặc biệt quan trọng và rất cần thiết đối với công tác giáo dục và giảng dạy môn tư tưởng Hồ Chí Minh cho đối tượng là học sinh, sinh viên. Nội dung học tâp thực tế mà các học sinh, sinh viên tiếp nhận khi tham quan rất phong phú, có giá trị thực tiễn cao. Mỗi bài học thực tế từ các Di tích về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Kim Liên đều có sức thuyết phục và cảm hoá sâu sắc đến tư tưởng, tình cảm và nhận thức của mỗi học sinh, sinh viên. Tuy nhiên đối tượng học sinh và sinh viên là những người có trình độ nhận thức và sự hiểu biết nhất định. Vì vậy nội dung thuyết minh cần phải đi sâu vào từng chuyên đề và có sự liên hệ theo đối tượng học sinh, sinh viên nên Khu di tích Kim Liên xác định cần nâng cao hơn nữa vai trò và mục đích tuyên truyền, cán bộ thuyết minh phải có phương pháp và nội dung tuyên truyền phong phú hơn, sâu sắc để khi truyền đạt về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh sát với thực tiễn dễ hiểu, dễ liên hệ với bản thân của từng đối tượng, tập trung vào những mốc thời gian, những địa điểm, những hiện vật để khẳng định một trong những yếu tố để hình thành, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh được bắt nguồn từ mạnh nguồn sâu xa là truyền thống tốt đẹp của quê hương và gia đình của Người. Đồng thời khai thác các hiện vật dưới các góc độ khác nhau để phù hợp với các đối tượng học sinh, sinh viên và mở rộng hơn nữa các hình thức tuyên truyền, giới thiệu như: sách, truyện, phim ảnh… để cung cấp thêm tư liệu và tăng thêm sự hấp dẫn đối với mỗi chuyến tham quan học tập thực tế.
Thứ tư: Hàng năm, Khu di tích Kim Liên tổ chức kiểm tra đội ngũ thuyết minh nhằm đánh giá và rút kinh nghiệm trong nội dung và phương pháp đón tiếp hướng dẫn nhằm để nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác hướng dẫn cũng như có những phương pháp mới để thu hút khách tham quan nói chung và tầng lớp học sinh, sinh viên nói riêng.
Thứ năm: Hàng năm, Khu di tích Kim Liên chăm lo trang thiết bị về vật chất cho đội ngũ cán bộ làm công tác thuyết minh đó là: Bộ phát âm thanh phải đạt được yêu cầu, trang bị đồng phục áo dài truyền thống, đây là một trong những yếu tố quan trọng góp phần hoàn thiện trong quá trình truyền đạt nội dung đến người tiếp thu.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu", chúng ta luôn ghi nhớ lời dạy của Người để phấn đấu, nỗ lực nhiều hơn nữa trong vấn đề giáo dục cho học sinh, sinh viên. Bởi vậy, bên cạnh việc giáo dục tại nhà trường thì hình thức tham quan học tập thực tế tại các Di tích và Bảo tàng về Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chung và Khu di tích Kim Liên nói riêng đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình giáo dục, đào tạo, rèn luyện Học sinh, sinh viên. Thực tiễn việc tổ chức tham quan học tập thực tế tại Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Kim Liên đã góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu, học tập về truyền thống tốt đẹp của quê hương và những người thân trong gia đình Chủ tịch Hồ Chí Minh đồng thời góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền về Tư tưởng, tấm gương, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đến với Học sinh và Sinh viên, mang lại hiệu quả lý luận gắn với thực tiễn trong công tác giáo dục, đào tạo tại Nhà trường. Góp phần thực hiện điều di huấn cuối cùng của Bác "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết" ./.
Nguyễn Bảo Tuấn
Giám đốc Khu di tích Kim Liên
