TẦM NHÌN CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỀ VAI TRÒ CỦA LIÊN HỢP QUỐC ĐỐI VỚI VIỆT NAM

Liên Hợp Quốc (LHQ) là một tổ chức liên chính phủ được thành lập với mục tiêu chung là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế; thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia; hợp tác giải quyết các vấn đề quốc tế về kinh tế, xã hội, văn hóa, nhân đạo trên cơ sở tôn trọng các quyền và phẩm giá con người.

Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của Liên hợp quốc trong hệ thống quốc tế và vị trí của Việt Nam trong dòng chảy lịch sử thời đại, Chủ tịch Hồ Chí Minh với tầm nhìn chiến lược đã nhân danh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nộp đơn xin gia nhập Liên Hợp quốc và nhiều quốc gia thành viên vào ngày 14/ 1/1946, chính thức đề nghị kết nạp Việt Nam vào Liên hợp quốc.

Người đã có điện văn gửi Chủ tịch Hội đồng Liên hợp quốc và đại diện một số nước tại Hội đồng Liên hợp quốc khẳng định nhân dân Việt Nam đã giành được độc lập và giữ vững nền độc lập, “thiết tha yêu cầu các ngài công nhận nền độc lập ấy và nhận chúng tôi vào Hội đồng Liên hợp quốc”(1). Đặc biệt là khi yêu cầu tham gia Hội đồng Liên hợp quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rõ trách nhiệm và sự đóng góp quan trọng, có ích của Việt Nam trong việc “giải quyết một cách nhanh chóng và hoà bình cho các vấn đề ở Đông Nam Á châu hiện nay”(2); xác định trách nhiệm đóng góp của Việt Nam khi tham gia các tổ chức thế giới, đặc biệt là Hội đồng Liên hợp quốc chính là một ứng xử văn hóa chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quan hệ quốc tế. Quan điểm này được Người duy trì thể hiện một cách nhất quán, xuyên suốt đến tận cuối đời. Trong các thông điệp, thư, điện, công hàm gửi chính phủ các nước lớn như Trung Quốc, Mỹ, Liên Xô, Anh và Hội đồng Liên hợp quốc, trước sau như một, Người đều khẳng định đạt được phồn vinh và hạnh phúc trong nước chính là góp phần nhỏ vào việc xây dựng lại và làm lợi cho toàn thế giới. Cái “phần nhỏ” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nói tới lại vô cùng lớn. Bởi vì, khi gửi công hàm tới các cường quốc để tham gia vào tổ chức quốc tế, điều đó đồng nghĩa với việc đất nước và người dân Việt Nam đã bắt đầu đồng hành cùng với các nước lớn và “nó sẽ cho phép chúng tôi hợp tác với các quốc gia khác trong việc xây dựng nên một thế giới tốt đẹp hơn và một nền hòa bình bền vững”(3).

Hội nhập và hợp tác với thế giới, “làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ và không gây thù oán với một ai”(4) không chỉ là khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và mong muốn của dân tộc Việt Nam, mà đó còn là chính sách đối ngoại của đất nước Việt Nam.

Tuy nhiên, yêu cầu gia nhập Liên hợp quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người đại diện sau này đều đã thất bại. Mãi đến ngày 20 tháng 9 năm 1977: Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết 32/2 chính thức kết nạp Việt Nam thành thành viên thứ 149.

Nhìn lại chặng đường gần nửa thế kỷ qua, quan hệ Việt Nam – Liên hợp quốc đã có những bước phát triển vượt bậc, trên nhiều phương diện và ở nhiều cấp độ. Mặc dù là thành viên thứ 149 của tổ chức  song Liên hợp quốc lại luôn đồng hành, gắn bó với Việt Nam ngay từ những ngày đầu tái thiết đất nước sau chiến tranh và trong công cuộc đổi mới sau này.

Ngay sau khi chiến tranh chấm dứt, các tổ chức phát triển của Liên hợp quốc đã nhanh chóng hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, tái thiết đất nước và vượt qua những khó khăn kinh tế – xã hội hết sức nặng nề. Liên hợp quốc là cầu nối để Việt Nam tiếp cận nguồn viện trợ nước ngoài và từng bước phá vỡ thế bao vây, cấm vận. Trong giai đoạn đổi mới, Liên hợp quốc tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển nguồn lực khoa học – kỹ thuật, nâng cao năng lực, hoàn thiện khuôn khổ pháp luật, chính sách, xóa đói, giảm nghèo. Nguồn vốn, tri thức, kinh nghiệm từ hệ thống. Liên hợp quốc không chỉ góp phần giúp Việt Nam thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đạt nhiều thành tựu phát triển kinh tế – xã hội và thực hiện các mục tiêu phát triển toàn cầu, mà còn đóng vai trò quan trọng trong tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Những năm gần đây quan hệ đối tác Việt Nam – Liên hợp quốc đạt nhiều kết quả tích cực và có ý nghĩa to lớn, vừa đáp ứng được yêu cầu, lợi ích quốc gia – dân tộc của Việt Nam trong từng giai đoạn, vừa góp phần phát huy hình ảnh, vị thế đất nước, tăng cường tiếng nói và “dấu ấn” đóng góp của Việt Nam tại Liên hợp quốc. Những kết quả này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để hai bên mở rộng và nâng cao hơn nữa hiệu quả hợp tác, hỗ trợ tích cực cho công cuộc phát triển đất nước, hội nhập quốc tế của Việt Nam, cũng như đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu chung của Liên hợp quốc vì hòa bình, ổn định và phát triển bền vững của nhân loại.

Kỷ niệm 80 năm thành lập Liên hợp quốc 24/10/1945 – 24/10/2025 không chỉ là dịp để nhìn lại quá khứ mà còn là cơ hội để các quốc gia cùng nhau định hướng tương lai, tăng cường hợp tác để giải quyết những thách thức chung của toàn cầu. Đồng thời để khẳng định tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong chính sách đối ngoại của Người.

                                                                                     Phan Hằng

Tài liệu tham khảo

(1), (2),(3)Hồ Chí Minh, Toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 4, tr.180, 210, 523

(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr. 256