Tháng 9, khi những cơn gió heo may khẽ lùa qua những cánh đồng lúa chín vàng, khi sắc thu dịu dàng phủ lên dải đất hình chữ S, lòng người dân Việt lại rạo rực những cảm xúc thiêng liêng, tự hào. Tháng 9 năm nay không chỉ là thời khắc giao mùa, mà còn là bản hùng ca vang vọng của dân tộc, nơi hội tụ những mốc son lịch sử chói lọi: phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 12/9, Quốc khánh 2/9, và ngày giỗ của vị Cha già dân tộc – Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những sự kiện này, như những nốt nhạc trầm bổng, hòa quyện trong một giai điệu bất tận của tinh thần yêu nước, ý chí quật cường và khát vọng tự do.
Trong dòng chảy lịch sử tháng 9, phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) là một chương sử rực rỡ, khắc sâu tinh thần yêu nước và ý chí cách mạng của nhân dân Việt Nam dưới sự quan tâm và lãnh đạo của Nguyễn Ái Quốc – vị lãnh tụ thiên tài sau này được cả dân tộc tôn kính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trên mảnh đất Nghệ An và Hà Tĩnh, những người nông dân, công nhân với đôi tay chai sần và trái tim rực cháy đã đứng lên chống lại ách áp bức của thực dân và phong kiến. Dưới sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, được thành lập và dẫn dắt bởi Nguyễn Ái Quốc, phong trào đã hình thành nên những chính quyền Xô Viết, biểu tượng của khát vọng làm chủ vận mệnh, làm chủ mảnh đất quê hương. Dù ở thời điểm đó, Nguyễn Ái Quốc đang hoạt động ở nước ngoài, tầm nhìn chiến lược và tinh thần cách mạng của Người đã truyền cảm hứng mạnh mẽ, định hướng cho cuộc đấu tranh của nhân dân. Dù bị đàn áp đẫm máu, phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, với ngọn lửa cách mạng được khơi dậy từ tư tưởng của Nguyễn Ái Quốc, đã trở thành mốc son lịch sử, soi đường cho cuộc đấu tranh giành độc lập sau này. Đó là minh chứng hùng hồn rằng, dù trong hoàn cảnh ngặt nghèo nhất, tinh thần yêu nước của người dân Việt Nam, được dẫn dắt bởi tầm nhìn của Người, vẫn luôn bùng cháy, không bao giờ bị dập tắt.
Hơn một thập kỷ sau, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, giữa biển người cuộn trào niềm hân hoan và ý chí sắt đá, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Giọng nói ấm áp, trang nghiêm của Người vang lên, khẳng định trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và thật sự đã thành một nước tự do, độc lập.” Lời tuyên bố ấy không chỉ là cột mốc đánh dấu sự ra đời của một quốc gia, mà còn là lời thề thiêng liêng của cả dân tộc, quyết đem máu xương, tinh thần và lực lượng để bảo vệ nền tự do ấy. Trong bối cảnh Việt Nam vừa thoát khỏi ách đô hộ hơn 80 năm của thực dân Pháp, vừa vượt qua nạn đói khủng khiếp năm 1945 khiến hàng triệu người chết đói, chiến thắng của Cách mạng Tháng Tám và ngày Quốc khánh 2/9 là minh chứng sống động cho sức mạnh đại đoàn kết và khát vọng tự do cháy bỏng của dân tộc Việt Nam. Bản Tuyên ngôn Độc lập không chỉ là văn kiện chính trị, mà còn là bản hùng ca, tiếp nối khí phách của “Nam quốc sơn hà” và “Bình Ngô đại cáo”, khẳng định quyền tự chủ và ý chí bất khuất của một dân tộc nhỏ bé nhưng kiên cường.
Điều kỳ diệu của lịch sử là ngày giỗ âm lịch của Chủ tịch Hồ Chí Minh – 21 tháng Bảy âm lịch, tức ngày 12/9 dương lịch – lại trùng với ngày kỷ niệm phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Sự trùng hợp này như một sợi dây vô hình, gắn kết những giá trị tinh thần cao đẹp của dân tộc. Ngày Bác Hồ rời xa nhân dân, năm 1969, không chỉ là nỗi mất mát vô hạn, mà còn là dịp để mỗi người Việt Nam nhìn lại di sản vĩ đại mà Người để lại. Bác Hồ – vị lãnh tụ thiên tài, người dành cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc – đã để lại bản Di chúc thiêng liêng, dặn dò toàn Đảng, toàn dân đoàn kết, xây dựng một Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ và giàu mạnh. Tinh thần của Bác, từ những ngày bôn ba tìm đường cứu nước, từ bản Tuyên ngôn Độc lập đến những lời căn dặn cuối cùng, luôn là ngọn lửa soi đường, khơi dậy lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc trong mỗi trái tim Việt Nam.
Tháng 9 năm nay, khi chúng ta kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, ôn lại phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh và tưởng nhớ ngày mất của Bác, lòng tự hào dân tộc lại càng thêm mãnh liệt. Là một nhân viên tại khu di tích Kim Liên, tôi cảm nhận sâu sắc hơi thở lịch sử mỗi khi bước qua những con đường thân thuộc nơi Bác sinh ra và lớn lên. Mảnh đất Nam Đàn, Nghệ An, nơi gắn bó với tuổi thơ của Bác, cũng chính là vùng đất đã hun đúc nên tinh thần cách mạng bất diệt. Từ những mái nhà tranh giản dị, từ những câu hò ví dặm đậm chất quê hương, tinh thần yêu nước đã thấm sâu vào máu thịt của Bác, để rồi lan tỏa ra cả dân tộc. Tại đây, mỗi hiện vật, mỗi câu chuyện về Bác đều như nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị mà cha ông đã hy sinh để giành lấy.
Tinh thần tháng 9 là tinh thần của đoàn kết, của ý chí quật cường và khát vọng vươn lên. Từ phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, khi những người nông dân, công nhân dám đứng lên đối mặt với gông cùm dưới sự dẫn dắt của tư tưởng Nguyễn Ái Quốc, đến ngày Quốc khánh 2/9, khi cả dân tộc đồng lòng thề giữ vững độc lập, và đến những lời dặn dò của Bác trong Di chúc, tất cả đều hội tụ trong một chân lý: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do.” Tinh thần ấy không chỉ là ký ức của quá khứ, mà còn là nguồn cảm hứng sống động cho hôm nay và mai sau. Trong kỷ nguyên mới, khi đất nước đang vươn mình hội nhập, thế hệ trẻ chúng ta càng phải khắc ghi những bài học lịch sử, tiếp nối ngọn lửa yêu nước để xây dựng một Việt Nam hùng cường, sánh vai với các cường quốc năm châu, như ước nguyện của Bác Hồ.
Tháng 9 – bản hùng ca của dân tộc – không chỉ là dịp để ôn lại lịch sử, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm của mỗi người con đất Việt. Hãy để tinh thần phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, Quốc khánh 2/9 và di sản của Bác Hồ tiếp tục là ngọn đuốc soi đường, khơi dậy trong chúng ta lòng tự hào dân tộc, ý chí tự cường và khát vọng cống hiến. Từ khu di tích Kim Liên, nơi lưu giữ hồn cốt quê hương Bác, chúng tôi xin nguyện góp sức nhỏ bé của mình để gìn giữ và lan tỏa những giá trị thiêng liêng ấy, để tháng 9 mãi là khúc ca bất tận của dân tộc Việt Nam.
PHẠM OANH
